İklim Değişikliği Nedir? İklim Değişikliğinin Sebepleri ile Anlattık
Ülkemizde ve tüm dünyada büyük bir sorun arz eden küresel iklim değişikliği sorunu maalesef her geçen gün büyümeye devam ediyor. Peki, iklim değişikliği nedir?
Nedir 2923 Güncelleme: 6 ay önce 6 ay önceKarayiplerden Güneydoğu Asya’ya, Pasifik bölgesinden Sahra Altı Afrika mıntıkasına kadar pek çok bölgede yaşanan küresel iklim değişikliğinin sonuçları, bu bölgelerde yaşayan yüz milyonlarca insanı doğrudan doğruya etkiliyor.
Peki bu kadar geniş bir nüfus popülasyonunu etkisi altına alan iklim değişikliği nedir? Kötü sonuçları bu kadar yaygın bir şekilde biliniyor olmasına rağmen neden bir türlü önlem alınamıyor? İklim değişikliği nedir, detaylı olarak anlattık.
İlk Önceliğimiz Küresel Isınma Nedir Olsun
Küresel iklim değişikliğinin nedenleri ve sonuçlarını iyi bir şekilde analiz edebilmek için ilk olarak küresel ısınma nedir sorusunun yanıtını bilmemiz gerekiyor. Her ne kadar küresel ısınmayla iklim değişikliği aynı anlama geliyor gibi görünse de ikisinin arasında çok ince bir fark bulunuyor. İsmi “iklim değişikliği” olan bir ağaç düşünelim, “küresel ısınma” bu ağacın kendisi değil dallarından sadece birisidir. O yüzden şunu rahatlıkla söyleyebiliriz ki iklim değişikliği, küresel ısınmanın bir sebebi değil sonucudur.
Bütün bunlara ek olarak küresel ısınmayı en yaygın bilinen tabiriyle açıklayacak olursak, atmosfere salınmış olan gazların sera etkisine neden olduğu düşünülmektedir. Bu etkiyle birlikte gezegenimizde hava, deniz ve karada ölçülebilen sıcaklıklarda gözle görülebilen bir değişiklik meydana gelmektedir. Bu değişikliğe de doğa bilim uzmanları tarafından “küresel ısınma” ismi veriliyor.
Küresel İklim Nedir?
Küresel iklim krizinin sonuçlarını doğru bir şekilde değerlendirebilmek için öncelikle küresel iklim nedir sorusuna bir yanıt vermemiz gerekiyor. Küresel iklim, dünya üzerindeki her bir noktanın kendine özgü iklim koşullarının bir arada, hiçbir sorun olmadan varlığını devam ettirebilmesidir. Bir başka deyişle, Kuzey Yarım Kürede kış mevsimi yaşanırken, Güney Yarım Kürede yaz mevsiminin aynı anda yaşanabiliyor olmasına küresel iklim denir.
İklim Değişikliği Nedir?
Küresel ısınmanın ne olduğunu açıkladıktan sonra iklim değişikliği nedir sorusuna bir cevap vermemiz gerekiyor. Dünya dönmeye başladığından bu yana gezegenimizin iklimi sürekli olarak değişmektedir. Bu durum, gerçekleşmesi istenmeyen ve insanın doğaya yaptığı ihanetin bir sonucu değil son derece doğal bir süreçtir. Çünkü bu süreç, beş-on yıl gibi kısa süreli periyotlarda değil milyonlarca yıl içerisinde gerçekleşiyor.
İklim değişikliğiyse bu doğal süreç gibi uzun bir zaman diliminde değil son derece kısa bir sürede gerçekleşen iklim değişikliklerini anlatmak için kullanılan bir tabirdir. Bu durum istenmeyen bir şey olmasının yanı sıra gezegenimiz için oldukça tehlike arz etmektedir.
Küresel İklim Değişikliği Nedenleri Nelerdir?
Küresel iklim değişikliği, dünyanın iklim sistemlerinde meydana gelen uzun süreli değişikliklerdir. Bu değişiklikler, insan faaliyetleri ve doğal süreçler nedeniyle ortaya çıkar. İşte küresel iklim değişikliğinin başlıca nedenleri:
1. Fosil Yakıtların Kullanımı
Fosil yakıtların (kömür, petrol, doğal gaz) yakılması, atmosferdeki karbondioksit (CO2) seviyelerini artırır. Sanayi devriminden bu yana, fosil yakıtların enerji üretimi ve ulaşımda yoğun olarak kullanılması, sera gazı emisyonlarının en büyük kaynaklarından biridir.
2. Ormansızlaşma
Ormansızlaşma, karbon depolayan ağaçların kesilmesiyle atmosferdeki karbondioksit miktarını artırır. Ormanlar, karbon döngüsünde önemli bir rol oynar ve ağaçların kesilmesi, bu döngünün bozulmasına yol açar. Ayrıca, ormanlık alanların yok edilmesi, biyolojik çeşitliliği de olumsuz etkiler.
3. Endüstriyel Faaliyetler
Endüstriyel süreçler, çeşitli sera gazlarının salınımına neden olur. Özellikle çimento üretimi, metalurji ve kimya endüstrisi, büyük miktarda karbondioksit ve diğer zararlı gazları atmosfere bırakır. Bu gazlar, atmosferde birikerek sera etkisini artırır.
4. Tarım ve Hayvancılık
Tarım ve hayvancılık faaliyetleri, metan (CH4) ve nitroz oksit (N2O) gibi güçlü sera gazlarının salınımına neden olur. Özellikle sığır yetiştiriciliği ve pirinç tarımı, metan emisyonlarını artırır. Ayrıca, gübre kullanımı ve toprak işleme süreçleri de sera gazı salınımına katkıda bulunur.
İnceleyin: Deprem Çantasında Olması Gerekenler Nelerdir?
5. Atık Yönetimi
Çöp depolama alanlarında organik atıkların çürümesi, metan gazı üretir. Atıkların uygun şekilde yönetilmemesi, atmosfere zararlı gazların salınmasına neden olur. Geri dönüşüm ve atık azaltma yöntemleri, bu etkileri azaltmak için önemlidir.
6. Doğal Faktörler
Volkanik patlamalar ve güneş aktiviteleri gibi doğal faktörler, kısa vadeli iklim değişikliklerine neden olabilir. Volkanik patlamalar, atmosfere büyük miktarda kül ve gaz yayarak güneş ışığının Dünya yüzeyine ulaşmasını engeller ve geçici soğumaya yol açar. Güneş aktivitelerindeki değişiklikler de iklim üzerinde etkili olabilir, ancak bu etkiler genellikle insan faaliyetlerinin neden olduğu değişikliklere kıyasla daha küçüktür.
Küresel İklim Değişikliğinin Sonuçları
Küresel iklim değişikliği, dünya genelinde çevresel, ekonomik ve sosyal boyutlarda çeşitli sonuçlara yol açar. Bu sonuçlar, ekosistemleri, insan sağlığını ve toplumsal yapıları derinden etkileyebilir. İşte küresel iklim değişikliğinin başlıca sonuçları:
Artan Sıcaklıklar:
- Ortalama küresel sıcaklıklar artmakta ve bu durum, sıcak hava dalgalarının sıklığını ve şiddetini artırmaktadır. Ekstrem sıcaklıklar, özellikle yaşlılar ve çocuklar için ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir.
Deniz Seviyesinin Yükselmesi:
- Küresel ısınma, buzulların ve buz tabakalarının erimesine neden olarak deniz seviyesinin yükselmesine yol açar. Bu durum, kıyı bölgelerindeki yerleşim yerlerini ve ekosistemleri tehdit eder, sel ve erozyon riskini artırır.
Ekstrem Hava Olayları:
- İklim değişikliği, kasırgalar, fırtınalar, kuraklıklar ve aşırı yağışlar gibi ekstrem hava olaylarının sıklığını ve şiddetini artırır. Bu olaylar, tarım, altyapı ve su kaynakları üzerinde yıkıcı etkilere sahip olabilir.
Biyoçeşitlilik Kaybı:
- İklim değişikliği, habitatların değişmesine ve yok olmasına yol açarak birçok türün yaşam alanını tehdit eder. Türlerin yok olması, ekosistemlerin dengesini bozar ve biyoçeşitlilik kaybına neden olur.
Okyanus Asitlenmesi:
- Artan karbondioksit seviyeleri, okyanusların daha asidik hale gelmesine neden olur. Okyanus asitlenmesi, deniz canlılarının kabuk ve iskelet yapısını zayıflatır, mercan resiflerinin sağlığını bozar.
Gıda Güvenliği:
- İklim değişikliği, tarımsal üretimi olumsuz etkileyerek gıda güvenliğini tehdit eder. Artan sıcaklıklar, değişen yağış düzenleri ve ekstrem hava olayları, mahsul verimliliğini düşürebilir ve gıda fiyatlarını yükseltebilir.
Su Kaynaklarının Azalması:
- Kuraklıklar ve değişen yağış desenleri, tatlı su kaynaklarını olumsuz etkiler. Su kıtlığı, içme suyu, tarım ve sanayi için su teminini zorlaştırır ve su yönetimi sorunlarını artırır.
Sağlık Sorunları:
- İklim değişikliği, hava kirliliği, sıcak hava dalgaları ve hastalık taşıyan böceklerin yayılması gibi sağlık sorunlarına yol açar. Bu durum, solunum yolu hastalıkları, kalp sorunları ve vektör kaynaklı hastalıkların artmasına neden olabilir.
Göç ve Yer Değiştirme:
- İklim değişikliği, insanların yaşadığı bölgelerin yaşanamaz hale gelmesine yol açarak göç ve yer değiştirmelere neden olabilir. Deniz seviyesinin yükselmesi, kuraklıklar ve ekstrem hava olayları, insanların güvenli ve yaşanabilir bölgelere göç etmesine neden olabilir.
Ekonomik Kayıplar:
- İklim değişikliği, tarım, balıkçılık, turizm ve sigorta sektörleri başta olmak üzere birçok sektörde ekonomik kayıplara yol açar. Ekstrem hava olaylarının neden olduğu hasarlar, ekonomik maliyetleri artırır ve kalkınmayı olumsuz etkiler.
Bu sonuçlar, küresel iklim değişikliğinin geniş kapsamlı ve çok yönlü etkilerini gösterir. İklim değişikliğiyle mücadele etmek ve bu olumsuz sonuçları azaltmak için uluslararası işbirliği ve sürdürülebilir politikalar geliştirilmesi gerekmektedir.
Türkiye'de İklim Değişikliği ile Mücadeleye Yönelik Çalışmalar
Hukuki ve Kurumsal Çerçeve
- Türkiye, BM İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi'ni 2004 yılında kabul etmiştir.
- Kyoto Protokolü'ne 2009 yılında taraf olmuştur.
- Paris Anlaşması'nı 2016 yılında imzalamış, ancak henüz onaylamamıştır .
Ulusal Strateji ve Eylem Planları
- Ulusal İklim Değişikliği Strateji Belgesi (2010-2020): Yüksek Planlama Kurulu tarafından onaylanmış, sera gazı emisyonlarının azaltılması ve iklim değişikliğine uyum sağlanmasını amaçlar.
- İklim Değişikliği Ulusal Eylem Planı (2011-2023): Ulusal düzeyde iklim değişikliği ile mücadele için belirlenen hedef ve eylemleri içerir.
- Türkiye’nin İklim Değişikliği Uyum Stratejisi ve Eylem Planı (2011-2023): İklim değişikliğine uyum sağlamak için alınacak tedbirleri belirler .
Kurumsal Yapı ve Stratejik Planlar
- Çevre ve Şehircilik Bakanlığı: İklim değişikliği ile ilgili iş ve işlemleri yürütmek, küresel iklim değişikliği ve gerekli tedbirlerin alınması için plan ve politikaları belirlemek.
- Tarım ve Orman Bakanlığı: Su kaynaklarının korunması, tarımsal faaliyetlerin iklim değişikliğine uyumu, ormanların ve biyolojik çeşitliliğin korunması.
- Meteoroloji Genel Müdürlüğü: İklim ve iklim değişikliği konularında izleme, araştırma, modelleme çalışmaları yürütmektedir.
- Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı: Enerji tasarrufu ve verimliliğini artırmak, yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanımını teşvik etmek için çalışır.
- Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (AFAD): İklim değişikliği ve buna bağlı afetlere yönelik stratejik plan ve eylem belgeleri hazırlamaktadır .
Ulusal ve Uluslararası Fonlar
- Türkiye, ulusal ve uluslararası finansman kaynaklarını kullanarak iklim değişikliği ile mücadele etmektedir. Örneğin, Yeşil İklim Fonu gibi küresel finansman mekanizmalarına erişim sağlamak amacıyla çalışmalar yürütülmektedir .
Sektörel Uygulamalar ve Projeler
- Enerji: Enerji verimliliği ve yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanımını artırmak amacıyla çeşitli projeler ve stratejik planlar uygulanmaktadır.
- Tarım ve Su Yönetimi: Tarımsal üretimde su verimliliğini artırmak, kuraklıkla mücadele etmek ve su kaynaklarını korumak için projeler geliştirilmiştir.
- Ulaşım: Ulaşımda sera gazı emisyonlarını azaltmak amacıyla metro, demiryolu altyapıları gibi çevre dostu ulaşım yatırımları yapılmaktadır .
Eğitim ve Bilinçlendirme Çalışmaları
- Kamu ve özel sektörde iklim değişikliği konusunda farkındalık artırıcı eğitim programları düzenlenmekte, üniversiteler ve sivil toplum kuruluşları ile işbirliği yapılmaktadır.
- Enerji Verimliliği ve Çevre Stratejisi: 2012-2023 yıllarını kapsayan strateji belgesi ile iklim değişikliği ve çevrenin korunmasına yönelik enerji verimliliği önemsenmektedir .
İklim Değişikliği Hakkındaki Sık Sorulan Sorular
İklim değişikliği hakkındaki sık sorulan sorular aşağıdaki gibidir:
İklim değişikliği olunca ne olur?
İklim değişikliği, insanları gıda ve su kıtlığı, artan sel felaketleri, aşırı sıcaklıklar, daha fazla hastalık ve ekonomik kayıplarla tehdit eder. Ayrıca, insan göçü ve çatışmalara da yol açabilir. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), iklim değişikliğini 21. yüzyılda küresel sağlığa yönelik en büyük tehdit olarak tanımlamaktadır.
İnceleyin: Mutlu Olmanın Formülünü Söylüyoruz; Dopamin Detoksu Nedir?
İklim değişikliği gelecekte nelere sebep olur?
İklim değişikliği, gelecekte ciddi sel ve taşkınlarla kıyı ülkelerinde yaşamı zorlaştırabilir. Aşırı sıcaklıklar, şiddetli yağışlar ve kasırgalar gibi ekstrem hava olaylarının sıklığı artabilir. Ayrıca, sıcaklıkların yükselmesi orman yangınlarının daha sık yaşanmasına neden olabilir.
Dünyadaki iklim değişikliğinin sonuçları nelerdir?
İklim değişikliği, buzulların gerilemesine, yağmur miktarının ve buharlaşmanın artmasına neden olur. Yağışlar genellikle sağanak şeklinde gerçekleşir, bu da sel ve fırtına gibi doğa olaylarının sıklığını artırır. Ayrıca, orman yangınları hızla artar ve mercanlar beyazlaşarak sağlıksız hale gelir.
İklim değişikliği depremi tetikler mi?
İklim değişikliği, dünya ısındıkça yeryüzü tabakalarında sarsıntılara ve depremlere neden olabilir. Küresel ısınma, volkan patlamalarına veya kıyı bölgelerinde tsunamilere yol açma olasılığını artırır.
Üniversiteni Puanla
Yorum Yap, puan ver!